Devletlerin tanınmasının yanında bir de hükümetlerin tanınması mevzusu vardır. Diplomatik işlemlerin var olması için hükümetlerin tanınması gerekmektedir. Bir siyasi birimin devlet olarak tanınması genellikle bu devletin hükümetinin de tanınması anlamına gelir, çünkü devlet milletlerarası alanda ancak hükümeti aracılığıyla hareket edebilir[1]. Devlet diplomasinin dış kabuğudur hükümet ise iç kabuğu şeklinde bir yorum getirebiliriz. İçten dışa doğru bir faaliyet sürdüren diplomasi bu yüzden tanınmaması fiilen ilişkilerin sürdürülmesi olanaklı olmamaktadır.
Hükümetlerin tanınması mevzusu, devletin anayasasında bildirildiği seçim düzeni ile başa gelen hükümetin değişmesi durumunda olmuştur. Günümüzde yaşanan halk hareketlenmeleri yahut ayaklanmaları, koltukları sallamıştır. Hükümetlerin tanınması mevzusu da tekrar gündeme gelmiştir. Yenileşen Ortadoğu ve Kuzey Afrika, beraberinde yeni hükümetler de getirmiştir. Tunus, Mısır, Suriye bu olaydan nasibi alan bazı ülkelerdir. Yaşanan ayaklanmalarda kimi hükümetlerin tanınmaması durumu da gündeme gelmiştir. Söz konusu Irak Yeni kurulan hükümetlere ziyaretler ile gerçekleşecek tanıma durumları ilerleyen tarihlerde görülecektir. Bu olaya ilişkin olarak, Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Mısır‘da geçici hükümetin Başbakanı Nabil el Araby ile görüşmesi bile tanıma durumudur. Söz konusu değişiklerin yeni Ortadoğu ve Kuzey Afrika diplomasi ışığında gerçekleşeceği şeklindedir. Hükümetlerin tanınmasının bir diğer hususu ise ulusal çıkarlar olacaktır. Yani tanınma ya da tanınmama mevzusu iki ülke arasındaki çıkarlara bakacaktır. Bir ülke diğer ülkeye mahkûm ise- misal olarak bir ülke diğer ülkenin ham maddesine bağlı iş yapıyorsa-onun hükümetini istese de istemese de zorunlu olarak tanıyacaktır.
Şahin Keskin
Erzurum Atatürk Üniversitesi
Uluslararası İlişkiler Bölümü
[1] Hackworth Op. Cit. S. 167.
