Türk F4 keşif jetinin 22 Haziran ‘da Suriye tarafından vurulması hâlihazırda bir süredir bilinen gerçeği doğruladı. Suriye rejimi sadece Suriye halkının özgürlük ve onur mücadelesi için değil; aynı zamanda Türkiye’yi de içeren Suriye’nin tüm komşuları için bir yükümlülük ve tehlike haline gelmiştir.
Şam rejimi Suriyeli devrimciler karşısında meşruiyetini ve kendi toprakları üzerindeki kontrolünü kaybederek daha kavgacı ve hasmane olmaktadır. Türk jetinin Suriye kıyısının 13 deniz mili açığında, uluslararası hava sahasında düşürüldüğü Türk ve NATO radar kayıtları tarafından aydınlığa kavuşturulmuştur. Jet tek başına, silahsız ve belirgin bir kimlikle uçuyordu. Suriye hava sahasına anlık girişi, jetin düşürülmesi için gerekçe teşkil etmemektedir. Suriye rejimi uluslararası hava sahasında jet vurarak uluslararası hukuku ihlal etmiştir.
Bu rejimin artan güvensizlik algısının bir sonucudur. Suriye rejimi bir yıldan fazla zamandır kendi halkının karşısında mücadele etmektedir. Bu acımasız ve kirli bir savaştır. Rejimin Halkı tanımayı reddi, siyasi meşruiyetinin tek kaynağıdır. Rejimin yaygın propagandasına karşın, Suriye barışçıl isyanı başladı ve rejim insanları topluca öldürmeye başlayana kadar barışçıl olarak kaldı.
Türkiye reform ve değişimin barışçıl sürecini başlatmak, rejimi ikna etmek için vaktiyle iyi olan ilişkilerini kullandı fakat rejim bunu reddetti. Bunun üzerine Türkiye diğer ülkelere başvurdu. İnsan ölümlerinin, şehirlerin bombalanmasının, tutuklamaların ve sivillerin işkence görmesinin durdurulması konusunda, rejim üzerinde baskı yapmak için diplomatik kanalları kullanmak istedi. Bu yine de fayda sağlamadı. En sonunda geçen yılın Eylül ayında rejimin öldürdüğü insan sayısının 3.000’in üzerine ulaşmasıyla birlikte Türkiye, Suriye ile diplomatik ilişkilerini kesmek zorunda kaldı.
Büyük resmi anlamak için bu gerçekleri hatırlamak önemlidir. Rejim gücünü korumak umuduyla acımasız hayatta kalma oyununu kullandı. Bu hamle tarih akışının karşısında bir hamledir ancak başarılı olmayacaktır. Türkiye’nin savaşa girmesini tahrik etmek hiçbir fayda sağlamayacaktır. Rejim kendi halkına saldırarak insan haklarına saygısı olmadığını göstermiştir. Silahsız ve tek başına uçan Türk jetine saldırarak bir kez daha uluslararası hukuka saygısının olmadığını kanıtlamıştır.
Bu usulsüz ve hasmane saldırı Suriye rejimine hiç güven sağlamayacaktır. Özgür ve demokratik Suriye için, Suriye halkının mücadelesini destekleme konusunda Türkiye’nin azmini kırmayacaktır. Suriyeli muhalifleri yaşam mücadelelerinden vazgeçiremeyecektir ve Suriye halkı için dünya kamuoyunun desteğini azaltmayacaktır.
Savunmasız Türk jetinin uluslararası hava sahasında düşürülmesi cezasız kalmayacaktır. Türkiye uluslararası hukuk himayesinde; onun dikkate aldığı yöntemlerle ve belirlediği zamanda, kararlı bir şekilde karşılık verecektir. Suriye ile ilgili yeni bir durumda onları hesaba katacaktır. 26 Haziran tarihinde Başbakan Recep Tayyip ERDOĞAN’IN belirttiği gibi; Türkiye, Türk sınırına yaklaşan herhangi bir askeri tehdidi Suriye tarafından gelen bir askeri tehdit olarak dikkate alacak ve ona göre davranacaktır. Elbette Türkiye bu konu üzerinde Suriye ile savaşa girmeyecektir fakat uluslararası hukuk çerçevesinde bütün haklarını saklı tutacaktır.
Bu özel durum gösteriyor ki Suriye rejimi sadece kendi halkına karşı değil; bundan başka Türkiye gibi en zor zamanlarında Suriye’ye destek olan bir ülkeye dahi saldırgan ve hasmane bir tutum içerisinde olmaktadır. Ayrıca büyüyen zayıflık ve rejimin çözülmesi gösterir ki rejim, iktidarını devam ettirmek kanalıyla daha acımasız vasıtalar denemektedir.
Ne Türkiye ne de Suriye halkı bu külhani rejim karşısında adaletin ilkelerini devam ettirmekten vazgeçecektir.
Yazının İngilizcesi için tıklayınız…
Doç. Dr. İbrahim KALIN
Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörü
Çeviri
Makbule Ertosun
Yalova Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü
UİÇ Derneği Yakın Doğu Çalışmaları Grubu
