Türkmenlerin Irak iç siyasetindeki durumu eskiye göre büyük farklılık göstermekte diyen Mardin Gökkaya ile Irak siyasetinde Türkmenlerin konumunu, Türkmen öğrenci ve gençliğinin örgütlenme sorunlarını konuştuk.
ORSAM: Öncelikle biraz kendinizden bahseder misiniz?
Mardin GÖKKAYA: 2011 yılından beri Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği Genel Başkanıyım. 1980 doğumluyum. Kerkük Teknik Enstitüsü mezunuyum. Şimdi de İngilizce Bölümü’nde okumaktayım. Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği 1992 yılında Erbil’de kurulmuştur. Kurulduğu tarihten bugüne kadar birçok faaliyet düzenlemiştir. Birliğimiz birçok değerli insan yetiştirmiştir. Geçmişte birliğimizin yönetiminde olan insanlar ITC’nin (Irak Türkmen Cephesi) üst kadrolarında çalışmıştır. Bu birliğin bir görevi de Türkmen siyasi hayatı için gençler yetiştirmek olmuştur. 2003 yılında Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği genel merkezi Erbil’den Kerkük’e geldi. O tarihte ben başkan yardımcısı olarak seçildim. 2003-2011 yılları arasında başkan yardımcılığı görevini üstlendim. Bu dönemde 2 kez kurultaysız başkan değişikliği oldu. Şahsi çıkarlar nedeniyle bazı çatışmalar yaşandı. Başkan olan Nebil Bey’in yerine Mehmet Seman getirildi. 2 sene başkan olarak görev yaptı. Sonrasında Mehmet Seman çıkarıldı, Kahtan Efendioğlu getirildi. Kahtan Efendioğlu bazı ailevi nedenlerden dolayı başkanlığı bize devretti. Biz birlikte olan arkadaşlarımızla hemen bir toplantı yaptık. Ve bu şekilde başkanlığa gelmemizin uygun olmadığına, kurultay yapmamız gerektiğine karar verdik. Tüm Türkmeneli bölgesinden delegeler seçildi ve 225 kişi Kerkük’te yapılan kurultaya katıldı. 17 kişilik bir yönetim kurduk. Tüm bölgelerin il sorumlularını başkan yardımcısı olarak görevlendirdik. O tarihten itibaren planlı şekilde faaliyetlerimiz devam etmektedir.
ORSAM: Türkmen Öğrenci ve Gençler Birliği’nin hangi illerde bürosu var?
Mardin GÖKKAYA: Genel merkezimiz Kerkük’te. İl teşkilatları ise Kerkük, Erbil, Selahattin, Telafer, Musul, Diyala, Bağdat, Tikrit ve Necef’tedir. Bunlara ek olarak ilçelerde teşkilat bürolarımız var. Bu bürolarımızda düzenli şekilde faaliyetlerine devam etmektedir. Ayrıca bölgede bulunan tüm fakültelerde (Erbil, Kerkük’te, Musul’da, Tikrit’te, Bağdat’ta, Kerbela ve Kufe üniversitelerinde) teşkilatlarımız mevcut. Örneğin Telaferli birçok öğrenci Kufe’ye okumaya gidiyor. ITC’nin Kufe’de bir öğrenci yurdu var. Bu yurtta kalan öğrenciler teşkilatla birlikte çalışıyorlar.
ORSAM: Toplam kaç büronuz ve kaç üyeniz var?
Mardin GÖKKAYA: Toplam 48 büromuz var. 2005 senesinde başkan yardımcısıyken bir araştırma yapmıştım. O tarihte yaklaşık 48.000 üyemiz vardı.
ORSAM: Sizin başkanlık yaptığınız dönemdeki faaliyetleriniz anlatır mısınız?
Mardin GÖKKAYA: Ben başkanlığı aldıktan sonra yapılan ilk toplantıda; eğitime, teşkilatlanmaya ve kadrolaşmaya önem verme kararı aldık. O dönemde Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı ve ITC ortaklığıyla Türkmen eğitimine teşvik propagandası başlattık. Bu propaganda da büyük rol aldık ve ben inanıyorum ki üzerimize düşen görevi layıkıyla yerine getirdik. Bu kapsamda açık oturumlar düzenlendi. Örnek olması adına daha önce başarılı olmuş Türkmen öğrencilerin listeleri hazırlanıp, dağıtıldı. Öğrencilerin okullara kaydının yapılması için her Kadınlar Birliği ve Türkmen Öğretmenler Birliği’yle ortak ekipler kurduk. Bu ekip kapı kapı dolaşarak insanları bilgilendirdi.
ORSAM: Bu faaliyetlerin sonuçlarını aldınız mı? Türkmen eğitim oranında bir artış oldu mu?
Mardin GÖKKAYA: Önceki senelerde özellikle Kerkük’te çok yanlış propagandalar yapılmıştı. Bizim çalışmalarımızın olumlu yönde büyük etkileri oldu. İkinci konu teşkilatlanma. Biz birliğin yönetimine geçtiğimizde Selahattin bize bağlı değildi. Bizim toplantılarımıza katılmaz, bizden direktif almazdı. Erbil, Diyala, Bağdat yoktu. Musul ve Telafer birlik içinde değildi. Biz yönetime geçtikten sonra, ITC’nin bayrağı dalgalanır dalgalanmaz büromuzu açtık. Selahattin’i faaliyetlere katılmaya ikna ettik. Diğer bölgelerde de bürolarımızı açtık. Ek olarak fakültelerde öğrencilerin teşkilata katılmasını sağladık. Son konu kadrolaşma. Bu konuyu hala çözemedik. Sıkıntılarımızı ilgili yerlere bildirdik. Birçok parti yöneticisiyle görüştük. Kürt, Arap ve Şii gençlerle iletişime geçtik. Onların aldıkları maddi ve manevi destekler bizden farklı. Bu beraberinde sonuçların farklı olmasını da getiriyor. Onlar birliklerde yetkili olmadan önce 2 sene eğitim gördüklerini söylüyorlar. Ben bir Kürt sorumluyla konuştum. ABD’de 9 ay eğitim gördükten sonra bir kuruluşun başına geçmiş. Görüştüğüm bir Şii arkadaş İran’da 2 sene eğitim aldığını söyledi. Bizim kadrolaşmayı sağlayabilmemiz için insanları Irak’ın dışına çıkarmamız gerekmektedir. Irak’ta bu kargaşanın içerisinde iyi bir eğitim alınması zor olacaktır. Ayrıca demokratik bir ülkede siyasi tecrübe kazanmak çok önemlidir. Ben 3 sene önce ORSAM ve Türkmeneli Kültür Merkezi aracılığıyla bir kişisel gelişim programına katıldım. Bugüne bu sayede geldim.
ORSAM: Peki, Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği Başkanı olarak Türkmen siyasetini nasıl görüyorsunuz? Türkmen siyasetinin sorunları neler? Bu sorunlar nasıl çözülebilir?
Mardin GÖKKAYA: Türkmenlerin Irak iç siyasetindeki durumu eskiye göre büyük farklılık göstermektedir. Geçmişteki parlamento üyelerine saygı duyuyoruz. Ama geçmişte aktif ve hızlı bir çalışma olmadı. Yeni Irak parlamentosundaki üyelerimiz aktif bir çalışma yürütmekte. Bu faaliyetler Türkmen toplumunu sevindirmektedir. Irak parlamentosunda “Türkmen” adı yeni yeni geçmeye başladı. Hükümette bile yerimiz var artık. Devlet Bakanı, Gençlik ve Spor Bakanı, Tarım Bakanı ve milletvekillerimiz var. Bu Türkmenlerin kısa sürede büyük yol katettiklerini göstermektedir. Hakettiğimiz yere henüz kavuşamamış olsak bile durumumuz geçmişe göre çok iyi. Daha fazlasını ümit ediyoruz ve olması için çabalıyoruz. Ama bu sürede yapılabilecekler bunlardır. Biz her zaman Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği olarak üstümüze düşen her görevi yerine getireceğimizi söylüyoruz. Bugüne kadar parlamento üyelerimiz ellerinden geleni yapmıştır. Henüz bize ihtiyaç duymamışlardır. Davamız için ITC Başkanı Sayın Erşat Salihi başta olmak üzere tüm Türkmenler yardımcı olmaktadır.
ORSAM: Türkiye-Irak ilişkilerinde bazı sorunlar yaşanmakta. Buna ek olarak Irak iç siyasetinde de sorunlar var. Böyle bir ortamda Türkmen siyaseti nereye gidecek?
Mardin GÖKKAYA: Her evde sıkıntı olabileceği gibi devletlerarasında da siyasi partiler arasında da sıkıntılar yaşanabilir. İnsanlar hastalanabilir. Önemli olan ölmemektir. Hasta olunca gerekli ilaçları kullanıp eski halinde daha sağlıklı olarak ayağa kalkmak gerekir. Bizde Irak’ın içerisindeki diğer partiler gibi sorunlar yaşamaktayız. Ama Allah’a şükür bizde diğer partilerde olduğu gibi işler insan öldürme noktasına gelmemiştir. Bazen fikirlerimiz karşı karşıya geliyor. Bu çok normaldir. Önemli olan ayrılığa düşmeden hedeflerde birleşmektir. Sanıyorum ki tüm yetkililerimiz bu düşüncededir. Parlamentoya farklı listelerden giren insanlar var. Ama konu Türkmenler olunca bir araya geliyorlar. Kerkük’teki tüm partilerimiz kutlamalarda, törenlerde bir araya geliyor. Irak-Türkiye ilişkilerine gelince, devletlerarası ilişkiler dönem dönem bozulabilir. Saddam Dönemi’ndeki ilişkiler farklıydı. Ama Irak özgürlüğüne kavuştuktan sonra başta Cumhurbaşkanı ve Başbakan olmak üzere tüm Türk yetkililer Irak’ta büyük destek verdi. Diğer devletler insanları kışkırtmak için müdahalede bulunurken Türkiye sağlık, eğitim gibi alanlarda destek verdi. Hiçbir ayrım yapmadan, tüm insanlara eşit mesafede durdu ve yardımda bulundu. Iraklı yetkililerin bunu fark etmesi önemlidir. Medyada her şey yazılır, konuşulur. Önemli olan gizli kalan ilişkilerdir. Umuyoruz ki iki devlet arasındaki ilişkiler her zaman devam eder.
ORSAM: Son olarak, Irak siyaseti şu an çok çalkantılı bir dönemden geçiyor. Siyasi ittifaklar bozuluyor, yeni siyasi ittifaklar kuruluyor. Hükümette sorunlar var. Kürt bölgesiyle merkezi hükümet sorun yaşıyor. Irak’taki siyaset nereye gidecek? Irak’ın geleceğinden ne bekliyorsunuz?
Mardin GÖKKAYA: Irak şu an kötü bir durumdadır. Yöneticiler arasında yaşanan bu siyasi itilaflar bir gün topluma da yansıyacaktır. Hükümet açık listeyle kurulmuştur. İnsanlar şahıslara oy vermiştir. Seçilenler kendilerine oy veren millete hizmet sunmazlarsa daha büyük sorunlar yaşanacaktır. Bu sorunlar eski sorunlar değildir. Muhalefet zamanı hepsi bir arada oturuyorlar ve Irak’ın geleceği için muhalefet yapıyorlardı. Bugün bazı çekişmeler varsa kalıcı olmayacaktır diye düşünüyorum. Önemli olan kişisel menfaati bir yana bırakmaktır. İnsanlar millet meselesini düşünmeye başlarlarsa Irak’ın bir geleceği olabilir. Kuzey bölgesiyle hükümet arasında yaşanan bu çekişmelerde parti çıkarları nedeniyle olmuştur.
ORSAM: Bir Türkmen olarak, Irak’ın geleceği seni mutlu edecek mi?
Mardin GÖKKAYA: Ben Irak’ın geleceğinden ümitliyim. Ancak günümüzden memnun değilim.
* Bu röportaj ORSAM Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman tarafından 26 Nisan 2012 tarihinde Musul’da gerçekleştirilmiştir.
Kaynak: ORSAM
