Avrupa Komisyonu 12 Ekim’de açıkladığı Genişleme Strateji Belgesi’nde, Hırvatistan’ın, 27 ülkeden oluşan Birlik’e katılmaya hazır olduğunu bildirdi. Haziran 2011’de katılım müzakerelerini tamamlayarak tüm başlıkları kapatan Hırvatistan’ın, Aralık ayında yapılacak AB Zirvesi’nin ardından katılım anlaşmasını imzalaması bekleniyor. Anlaşmanın imzalanmasından sonraki bir ay içerisinde ise, Hırvat halkı üyelik referandumu için sandık başına gidecek.
Siyasiler ve yönetici elit açısından son derece olumlu algılanan bu süreç, halk tarafından ise oldukça şüpheyle karşılanıyor. Nitekim ciddi bir borç batağının içinde olan ve Euro bölgesini saran ekonomik kriz nedeniyle zor günler geçiren AB’nin, işsizliğin %20’lere çıktığı, yüksek cari açık ve dış borç oranları ile mücadele eden Hırvatistan’a nasıl bir refah sağlayacağı sorgulanır hale gelmiş durumda. Ayrıca sürekli yolsuzluklarla anılan ve AB’nin sağladığı kredileri kendi çıkarına kullandığına dair iddialarla gündemden düşmeyen siyasilerin ağzından, AB üyeliğinin olumlu yanlarını dinlemek doğal olarak halk üzerinde ciddi bir güvensizlik yaratıyor.
Ülkede yapılan son kamuoyu yoklamalarının da gösterdiği gibi, ülkede, AB karşıtı kesim her geçen gün yeni taraftarlar topluyor. Eylül ayında açıklanan anket sonuçlarına göre, Hırvatların %40’ı AB’ye katılmak istemiyor. %7’si ise kararsız olduğunu belirtiyor. Önceki senelere göre oranları bir hayli düşmüş olan AB yanlıları, geriye kalan %53’lük kesimi oluşturuyor.
Ülkedeki siyasi partiler de AB üyeliği konusunda bölünmüş görünüyor. Zira 4 Aralık’ta Parlamento seçimlerini yapacak olan Hırvatistan’da, her ne kadar birçok parti için en önemli seçim sloganlarını AB üyeliği oluştursa da, bazı partiler en fazla mesaiyi AB üyeliğinin sanıldığı kadar “tatlı bir rüya” olmadığını göstermeye harcayacak. Zira sağ görüşlü Hırvat Haklar Partisi (HSP) Genel Başkanı Danijel Srb’ın, yaklaşan seçimlerle ilgili yaptığı açıklamasında, “parti olarak, seçmenleri AB üyeliğini reddetmeye ikna etmek için yeterli zamana sahip olmayı umuyoruz” demesi oldukça manidar.
Diğer taraftan seçim öncesi ülkedeki genel atmosfere ve seçmen davranışlarındaki eğilime baktığımızda, halkın siyasilerden esas beklentisinin, günlük hayatta karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik somut adımlar atıldığını görmek olduğu ön plana çıkıyor. Oysa siyasilerin birçoğu tüm kampanya boyunca sadece AB üyeliği ve birbirlerine yönelttikleri yolsuzluk iddialarından söz ediyor. Bilhassa işsizlik, ekonomik krizle mücadele gibi konularda kapsamlı proje ve önlem paketleri ile kamuoyu önüne çıkan bir siyasi henüz olmadı. Bu durum halkın seçimlerde oy kullanıp kullanmama konusunda çekinceli davranmasına sebep oluyor. Bilhassa genç seçmenler, ekonomik kriz ve işsizliğin siyasilerin gündeminde olmadığından yakınarak, seçimlerde oy kullanmayı “dikkatle düşüneceğini” belirtiyor.
Seçimlere bir aydan kısa bir süre kalan Hırvatistan’da, iktidar mücadelesinden kimin galip çıkacağını söylemek zor. Ancak siyasilerin, hem halkı ikna etmekte hem de rakipleriyle giriştikleri “kim daha fazla yolsuzluk yaptı” yarışında işleri hiç kolay değil. Ülkedeki siyasi analistlere göre, politikacılara güvenini kaybeden halkın seçimlere katılım oranı da bir hayli düşük olabilir. Bu durum, AB üyeliği eşiğinde duran bir ülke için demokrasisinde önemli bir çatlak anlamına geliyor. Özetle, mevcut konjonktür öyle gösteriyor ki, önümüzdeki dönemde iki kez seçime gidecek olan Hırvatistan’da, belki Parlamento seçimlerine katılan seçmen sayısından çok daha fazlası, referanduma hayır demek için sandıklara koşuyor olacak.
Yazının İngilizcesi için tıklayınız…
Muzaffer Kutlay
USAK AB Araştırmaları Merkezi, Balkanlar Uzmanı
Kaynak: USAK
