ABD’nin Cumhuriyetçi başkan adayı Mitt Romney’in Pazar günü Kudüs’te yaptığı açıklamalara Filistin kanadından tepkiler devam ediyor. Romney açıklamasında Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak niteleyip Filistin’in bölgedeki varlığını yok saymıştı.
Romney’in aynı konuşmada İsrail’in ekonomik başarısını kültürel nedenlere bağlaması da hayli dikkat çekici bir ifadeydi. Romney, İsrail’in gayrisafi milli hâsılasının Filistin’inkinden iki kat fazla olduğunu ifade ederek, bu farklılığı dramatik olarak yorumladı. Aslında aradaki fark Romney’in bahsettiğinden de büyük. Romney’in, bu ekonomik farklılığı kültürel sebeplere bağlaması ise Filistin kaynaklarından tepki topladı. Romney konuşmasında Jared Diamond’un toplumların başarısını coğrafi konumları ile alakalı olduğunu ileri sürdüğü eseri “Tüfek, Mikrop ve Çelik” ile David Landes’in kültürün önemine vurgu yaptığı eseri “Ulusların Zenginliği ve Yoksulluğu” adlı eserlerine atıfta bulundu. Romney, ekonomik tarihten öğrenilecek en önemli şeyin bütün farklılıkları yaratan etkenin kültür olduğudur diyerek İsrail’in ekonomik gelişmişliğini kültürel üstünlüğüne bağladı.
Barış görüşmelerinde Filistin’in baş delegesi olan Saeb Erkanat, Romney’in açıklamalarını ırkçı ve eksik bilgilere dayalı bir konuşma olarak yorumladı. Erakat, Filistin’in İsrail ablukasında iken ekonomik potansiyelini gerçekleştiremeyeceğinin herkes tarafından bilindiğini vurguladı. Filistin kanadı ayrıca Romney’i barış sürecini zedelemekle suçladı. Romney’in ifadelerini kabul edemeyeceklerini belirterek, iki devletli çözüm isteyenlerin Doğu Kudüs’süz Filistin devletinin olamayacağını bilmeleri gerektiğini söyledi. Filistin Kurtuluş Örgütü genel sekreteri Yasser Abed Rabbo ise Amerikalı siyasetçilerin riyakârlıktan ve Filistinlilerin haklarını yok sayma üzerinden oy kazanmaktan vazgeçmeleri gerektiğini vurguladı.
İsrail kanadından ise Romney’e savunma geldi. İsrail Dişileri Bakan Yardımcısı Dany Ayalon Filistinlilerin İsrail’e saldırmak için her fırsatı kollamasını ve İsrail’e ve Yahudi kültürüne saygı duyan kişileri daimi olarak eleştirmesini ve bir talihsizlik olarak niteledi.
Romney’in açıklamaları değerlendirildiğinde Kudüs’ü Filistin’in başkenti olarak görmesi Filistin varlığını yok sayması ve de İsrail kültürünün Filistin kültürüne üstünlüğünü ifade etmesi açıkça kavramsal şiddet kullanımını içermektedir.
(TUİÇ Akademi, Aljazeera, BBC)
Seren Selvin Korkmaz
UİÇ Derneği Stajyer
