ABD’nin ve Rusya’nın Kırgızistan’daki mevcut askeri üslerinin varlığı tartışılırken, ülkenin güneyinde iki askeri üssün daha açılacağı bildiriliyor. Kırgızistan basınında yer alan haberde, Rusya’nın ülkenin güneyindeki Oş ve ABD’nin de Batken kentinde terörle mücadele adı altında yeni askeri üs kurabileceği belirtildi.
Konuyla ilgili en önemli açıklama ise ülkenin en üst kademesindeki isim Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva’dan geldi. Otunbayeva, Tacikistan toprakları üzerinde gelebilecek terör tehdidi nedeniyle böyle bir yola başvurmak zorunda kaldıklarını savunuyor. Bu arada konunun ilk defa Cumhurbaşkanı tarafından dile getirilmiş olması meselenin ciddiyetini ortaya koyuyor. Bu da iki askeri üssün hayata geçme ihtimalinin yüksek olmasının önemli bir işareti olarak değerlendiriliyor.
Kırgızistan’ın ABD ve Rusya’ya askeri üs kapsamında ülkenin güneyine yerleştirmesinin görünürdeki gerekçesinin ardında ise Tacikistan üzerinden sızabilecek terör tehdidi gösteriliyor. Kırgız tarafına göre Tacikistan topraklarında varlıkları iddia edilen ayrılıkçı gruplara mensup militanlar ciddi tehdit teşkil ediyor. Rusya tarafından Oş’ta ve ABD tarafından da Batken’de kurulacak askeri üstler daha çok anti terör eğitimi verecek ve bölgede bu amaç doğrultusunda ek görev ifa edecek. Bu üstlerin gideri ise yine ilgili ülkelerce karşılanacak. Bu arada bölgedeki gelişmeleri yakından takip eden Özbekistan yönetimi, henüz konuyla ilgili bir resmi açıklama yapmadı. Ama daha önce 2009’da Rusya’nın Kırgızistan’ın güneyinde askeri üs açma girişimine Taşkent tepki göstermiş ve bölgeye getirilecek ek askeri gücün bölgedeki istikrarsızlığı daha da tetikleyeceğini ve bölge huzurunu olumsuz etkileyeceğini savunmuştu.
Kimi çevreler ise ABD’nin ve Rusya’nın Kırgızistan’ın güneyine getirilmesi, Özbekistan’a karşı bölgede hayata geçirilmek istenilen ‘pasifleştirme hareketi’ olarak yorumluyor. Böyle bir durumda Özbekistan’ın bölge ülkelerine karşı daha pasif bir konuma çekileceği savunuluyor. Kırgızistan tarafından yeni askeri üslere ilişkin dile getirilen bu gelişmeler dikkatleri yeniden bölgeye çevirirken, Orta Asya coğrafyasında yeni askeri üsleri gerektirecek düzeyde bir terör tehdidinin olmadığı öne sürülüyor. Hali hazırda Başkent Bişkek’in yaklaşık 40 kilometre doğudaki Kant ilçesi Rusya’nın ve kuzey batısında Manas Havaalanı’nda da ABD’ye ait askeri transit üs bulunuyor.
Kırgızistan gibi 198 bin kilometre karelik bir alana sahip ülkede var olan iki askeri üsse ek olarak iki yeni üssün açılacak olması güvenlik meselesinden çok büyük güçlerin bölge, üzerindeki nüfuz mücadelesi olarak değerlendiriliyor.
(tuicakademi, cha)
